ओडिशा । ओडिशाको बालासोर जिल्ला नजिकै शुक्रबार साँझ ७ बजे भयानक रेल दुर्घटना भएको थियो, जसमा अहिलेसम्म २८८ जनाको मृत्यु भएको पुष्टि भएको छ भने करिब ८०० जना घाइते भएका छन्।

दुर्घटनामा तीनवटा रेल एक आपसमा ठक्कर खाएका थिए। जसमा कोरोमण्डल एक्सप्रेस (१२८४१ शालीमार (हावडा नजिक) बाट चेन्नई गइरहेको), १२८६४- सर एम. विश्वेश्वरया- हावडा सुपरफास्ट एक्सप्रेस ट्रेन (यशवन्तपुर देखि हावडा जाँदै गरेको) र मालगाडी (बहानागा बजार स्टेशनमा उभिएको) छन् । दुर्घटनामा कोरोमण्डल एक्सप्रेस र सुपरफास्ट एक्सप्रेसका १७ वटा डिब्बा पटरीबाट उछिटिएका थिए ।

प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र रेलमन्त्री अश्विनी वैष्णव, ओडिशाका मुख्यमन्त्री नवीन पटनायक र पश्चिम बंगालकी मुख्यमन्त्री ममता बनर्जी पनि राहत र उद्धार कार्यको अवलोकन गर्न पुगेका छन्।

यस दर्दनाक दुर्घटनापछि नवीन पटनायकले राज्यमा एक दिने राजकीय शोकको घोषणा गरेका छन् । प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले हरेक किसिमको छानबिनका लागि निर्देशन दिइएको बताउँदै दोषीलाई कडाभन्दा कडा सजाय दिइने प्रतिबद्धता जनाएका छन् ।

कसरी भयो दुर्घटना ?

अखिल अल इन्डिया रेलवे मेन्स फेडरेसनका महासचिव शिव गोपाल मिश्रले बीबीसीसँग कुरा गर्दै कुनै प्राविधिक गडबडीका कारण कोरोमण्डल एक्सप्रेसलाई ग्रीन सिग्नल दिइएको थियो वा प्राविधिक गडबडीका कारण रेल मुख्य लाइन छोडेर लुप लाइनमा गएको थियो। त्यसपछि यो दुर्घटना भएको हो ।

अहिलेसम्म कतिको मृत्यु ?

ओडिशाका मुख्य सचिव प्रदीप जेनाले भने कि दुर्घटनामा अहिलेसम्म २ सय ८८ जनाको मृत्यु भएको छ। दुर्घटनामा करिब आठ सय जना घाइते भएका छन् । घाइतेमध्ये धेरैको अवस्था गम्भीर रहेको बताइएको छ ।

प्रधानमन्त्री मोदीले के भने ?

शनिबार बालासोर दुर्घटनास्थल पुगेका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले यो दुर्घटनाप्रति सरकार निकै गम्भीर रहेको र यसका लागि दोषी जो कोहीलाई पनि उन्मुक्ति नदिने बताएका छन् ।

रेलमन्त्रीले के भने ?

रेल मन्त्री अश्विनी वैष्णवले भने, ‘उच्च स्तरीय समिति गठन गरिएको छ। यो दुर्घटनाको जरासम्म पुगिनेछ । दुर्घटना किन भयो, बुझिनेछ। छानबिन पछि मात्र यसबारे थप केही भन्न सकिन्छ। अहिले सबैको ध्यान उपचार र उद्धारमा छ ।’

के भने नवीन पटनायकले ?

ओडिशाका मुख्यमन्त्री नवीन पटनायकले भने, ‘म स्थानीय मानिसहरू र स्थानीय टोलीहरूलाई धन्यवाद दिन चाहन्छु जसले भग्नावशेषमा फसेका मानिसहरूलाई उद्धार गर्न रातभर काम गरे। रेलवे सुरक्षालाई सधैF पहिलो प्राथमिकता दिइनुपर्छ।’

ममता बनर्जीले भनिन्, त्यसो भएको भए यो दुर्घटना हुने थिएन…

दुर्घटनास्थल पुगेकी पश्चिम बंगालकी मुख्यमन्त्री ममता बनर्जीले रेलमा एन्टी कोलिजन डिभाइस (एन्टी कोलिजन डिभाइस) भएको भए यो दुर्घटना नहुने बताइन् । यसको काम दुईवटा रेल एक लाइनमा आए त्यसलाई रोक्नु हो ।

कसले घोषणा गर्‍यो कति क्षतिपूर्ति ?

रेलमन्त्री अश्विनी वैष्णवले मृतकका आफन्तलाई १० लाख, गम्भीर घाइतेलाई १ लाख र सामान्य घाइतेलाई ५० हजार रुपैयाँ दिने घोषणा गरेका छन् ।

प्रधानमन्त्री कार्यालयले प्रधानमन्त्री दैवी प्रकोप राहत कोषबाट मृतकका आफन्तलाई २ लाख र घाइतेलाई ५० हजार रुपैयाँ दिने घोषणा गरेको छ ।

यसबाहेक ममता बनर्जीले पश्चिम बंगालका जनतालाई पाँच लाख रुपैयाँ क्षतिपूर्ति दिने घोषणा गरेकी छन्।

कति रेल रद्द ?

रेलवेका प्रवक्ता अमिताभ शर्माले अहिलेसम्म ४८ वटा ट्रेन रद्द गरिएको बताए । ३९ रेलहरू डाइभर्ट गरिएका छन्। १० रेलहरू छोटो दूरीमा चलाइएको छ।

उनले भने, ‘उद्धारको काम सकिएको छ, अहिले पुनर्निर्माणको काम सुरु भएको छ ।

राति राहत र उद्धार कार्य

ओडिशाका मुख्य सचिव प्रदीप जेनाका अनुसार घाइतेहरूलाई राति नै अस्पताल लैजान थालिएको थियो । बालासोर अस्पतालको पोस्टमार्टम सेन्टर बाहिर रातिदेखि नै मानिसहरुको भीड जम्मा हुन थालेको छ । घाइतेहरूलाई मद्दत गर्न बालासोर मेडिकल कलेज बाहिर २ हजारभन्दा बढी मानिसहरू उपस्थित थिए।

मानिसहरू रक्तदान गर्न रातभर बसे

राति मात्रै ५२६ जना घाइतेलाई बालासोर जिल्ला अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो। यसबाहेक, घाइतेहरूलाई भुवनेश्वर एम्स, नजिकैका निजी अस्पतालहरू र बालासोर मेडिकल कलेज र अस्पतालमा लगिएको थियो।

बालासोरमा ५ सय युनिट रगत संकलन भएको थियो । रक्तदानका लागि स्थानीय जनता रातभर बसेका थिए ।

सरकारलाई घेर्दै कांग्रेस

ओडिशा रेल दुर्घटनाको सन्दर्भमा कांग्रेसले मोदी सरकारलाई प्रश्न गरेको छ – बुलेट ट्रेन आवश्यक छ कि यात्रुहरूको सुरक्षा ? लोकसभामा कांग्रेसका नेता अधीर रञ्जन चौधरीले सुरक्षामा ध्यान नदिँदा ‘रेलवे कमजोर’ भएको आरोप लगाएका छन् ।

कवच प्रणालीमा उठेका प्रश्नहरू

कवच प्रणालीमार्फत रेल दुर्घटनाहरू रोक्न सकिने बताइएको थियो । एउटै ट्र्याकमा दुईवटा रेल आउँदा यो प्रणालीले दुवै रेल रोकिने दाबी गरिएको थियो । कवच प्रणाली मार्च २०२२ मा लञ्च गरिएको थियो ।

पूर्व रेलमन्त्रीले किन भने- लापरवाही भयो ?

पूर्व रेलमन्त्री तथा राष्ट्रिय जनता दलका अध्यक्ष लालुप्रसाद यादवले भने, ‘धेरै लापरबाही भएको छ । लापरबाहीकै कारण यो दुर्घटना भएको हो । यसको छानबिन हुनुपर्छ, कारबाही हुनुपर्छ ।’ लालु यादव सन् २००४ देखि २००९ सम्म मनमोहन सिंह सरकारमा रेलमन्त्री थिए । एजेन्सी